Kielzog

Recensie uit Trouw

Het water staat hem letterlijk aan de lippen. De blauwe man van de Argentijnse kunstenaar Pedro Marzorati lijkt ten onder te gaan aan de stijging van de zeespiegel.

Het werk van Marzorati maakt deel uit van de kunsttentoonstelling Kielzog, in het Waterloopbos bij Marknesse. Kunstenaars geven hier hun visie op het veranderende klimaat.

Het is niet toevallig dat de expositie plaats vindt in het Waterloopbos, een goed bewaard geheim in de Noordoostpolder. In dit gebied van 120 hectare, deden ingenieurs van het waterkundig laboratorium decennia lang onderzoek naar strategieën in de strijd tegen water. Met schaalmodellen van havens, tunnels, kanalen en rivieren verspreid over het terrein werden testen gedaan. De deltawerken bijvoorbeeld zijn er op schaal beproefd. Maar ook de havens van Beiroet en Bangkok zijn in het klein terug te vinden.

Het terrein was vanaf de jaren vijftig omheind door hoge hekken, tot Natuurmonumenten het twee jaar geleden in handen kreeg. ’Het Waterloopbos is zonder overdrijven het meest exotische en verwarrende gebied van de honderden natuurgebieden die Natuurmonumenten rijk is’, vindt de organisatie zelf. Wie het Waterloopbos bezoekt snapt waarom. De magie van dit vreemde bos, dat is doorsneden met kanalen, sluisjes, betonplaten en vervallen ijzeren constructies, wordt benadrukt door de achttien vaak geheimzinnige kunstwerken.

Als een zwevende bruid hangt ineens een wit geverfde, dode beuk met wortels en al horizontaal in lucht. Twee Braziliaanse kunstenaars vonden de boom in het bos en besloten hem met kabels op te hijsen in zijn nog levende soortgenoten. Kunstenaar Pieter van de Pol maakte een engelachtige figuur met doorzichtige vleugels, die lijkt te twijfelt tussen duiken of vliegen om te ontkomen aan de rijzende waterspiegel.

Alle kunstwerken zijn specifiek voor een bepaalde plek in het bos gemaakt. Initiatiefnemer Pat van Boeckel van de stichting Rerun vindt het van groot belang dat de natuur in haar waarde wordt gelaten. „De natuur in Nederland is schaars, daar moeten we heel zuinig op zijn. Zo’n tentoonstelling is toch een menselijke ingreep. Daarom is ze ook tijdelijk.” Van Boeckel hoopt dat de schoonheid van de werken de bezoekers aan het denken zet over het klimaat. „Mensen komen in actie door allerlei doemscenario’s over de natuur,” zegt hij. „We willen met Kielzog bereiken dat mensen de schoonheid van de natuur zien en haar daarom willen beschermen.”

Voor Natuurmonumenten is het de eerste keer dat ze meewerkt aan een dergelijk kunstproject. Robert Moens van Natuurmonumenten: „We gaan niet bewust op zoek naar plekken om meer van dit soort projecten te doen. Maar mocht zich iets aandienen, dan staan we daar wel voor open.”

Kielzog is zolang het licht is tot 1 november vrij toegankelijk. Vandaag is de feestelijke opening. In overleg met andere gebruikers van het bos, zoals vogelaars, kunnen vergankelijke kunstwerken mogelijk blijven staan.